Instalacja standardowa, czyli w standardzie KNX

 Inteligentny dom, smart home - wszystko to świetnie brzmi i sugeruje rozwiązania z dalekiej przyszłości. U wielu osób rodzi to ogromne obawy i raczej odstrasza niż zachęca.

Spojrzenie w przeszłość

Dlatego proponuję spojrzeć inaczej na kwestię automatyki w domowych instalacjach. Wyobraźmy sobie, że cofamy się do lat 50 ubiegłego stulecia. Jak wtedy wyglądała instalacja elektryczna w domu? W niektórych domach dopiero pojawiała się elektryczność. Lampa naftowa była zastępowana przez żarówkę, co można uznać za małą rewolucję. Instalacja elektryczna była bardzo prosta. Jakaś lampa na suficie, gniazdko elektryczne.

Minęło 70 lat. W rozwoju techniki jest to wieczność. Trudno w kilku zdaniach opisać, jakie zaszły zmiany. Samochody, komputery, smartfony, możliwość komunikacji i przemieszczania, rozwój medycyny... to tylko kilka przykładów.

A co widzimy wchodząc do typowego mieszkania deweloperskiego? Lampa (wypust) na suficie, kilka gniazdek... i właściwie tyle. Czas się zatrzymał. Diody LED zrewolucjonizowały rynek oświetleniowy, nie ma już praktycznie tradycyjnych żarówek. A instalacja funkcjonalnie jest w połowie XX wieku.

Instalacja w nowym standardzie

Co ciekawe mamy rozwiązania (wcale nie takie nowe), które przenoszą instalację elektryczną na nowy poziom. Wystarczy zacząć powszechnie stosować standard KNX. W tym miejscu zwykle zaczyna się dyskusja, że są inne systemy, że lepsze i tańsze itp. Ale nie o tym jest ten artykuł.

Ile osób zastanawia się wkładając wtyczkę do gniazdka, jakie jest tam napięcie? Pomimo różnych pomysłów wybrano taki, a nie inny standard. I tak, moim zadaniem, powinno być w przypadku automatyki domowej.

Najłatwiej jest to zrozumieć na przykładzie włącznika do światła. W zwykłej instalacji mamy puszkę, gdzie dochodzi kilka przewodów. Domowników nie interesuje, jakie są to przewody i jak działa wyłącznik. Ważne jest, żeby włączył lampę. Wystarczy kupić wyłącznik, który będzie podobał się wizualnie, poprosić elektryka o podłączenie i lampa działa. Instalacja automatyki domowej jest oczywiście bardziej skomplikowana, ale też w puszce znajdują się przewody, do których trzeba podłączyć wybrany włącznik i dodatkowo go zaprogramować. Wybór włączników jest bardzo duży, o ile został zastosowany standard KNX, a nie system jednego producenta.

Może warto w ogóle stosować rozwiązania KNX jako standardową instalację w nowych domach? Na pewno tak, ale wymaga to zmiany sposobu myślenia o instalacji elektrycznej. Nowoczesna instalacja elektryczna jest właściwie częścią większego systemu instalacji w domu. Nad tym wszystkim znajduje się instalacja automatyki, która łączy oświetlenie, ogrzewanie, napędy rolet i jeszcze wiele innych elementów w jedną całość. Problemem może być połączenie produktów kilku firm i z wielu branż w jeden system. I tu z pomocą przychodzi standard KNX - wystarczy zgodność z tym protokołem komunikacyjnym, żeby wszystkie urządzenia mogły ze sobą "rozmawiać". I w ten sposób budujemy system automatyki na bazie standardu KNX.

Krótkie podsumowanie

• warto wiedzieć, że KNX jest standardem instalacji automatyki budynkowej, stosowanym na całym świecie i przez ogromną ilość producentów;
• standard obejmuje sposób okablowania, urządzenia i programowanie instalacji;
• automatyka domowa, to nie gadżet w nowym domu, tylko nowoczesny sposób na integrację wszystkich instalacji;

Mam nadzieję, że wkrótce takie podejście będzie znacznie bardziej powszechne. Jeżeli już teraz chcesz wyposażyć swój dom w system automatyki oparty o sprawdzony standard KNX - zapraszam do kontaktu www.electrocontrol.pl.

Projekt automatyki domowej - czy jest niezbędny?

Wyobraźmy sobie, że żyjemy w idealnym świecie. Inwestor chcąc zbudować dom poświęca najpierw bardzo dużo czasu na wykonanie wszystkich projektów. Trwają uzgodnienia między branżami, wszystko jest dopracowane i w końcu na budowę wchodzi ekipa, która buduje ten idealny dom. Wszystko zostało przewidziane na etapie projektu, więc prace postępują sprawnie i bardzo szybko. 

A teraz wróćmy na ziemię...

Niestety w ten sposób powstaje zdecydowana mniejszość domów. Oczywiście musi powstać projekt domu spełniający wszystkie kwestie formalne. Później, często już w trakcie budowy, wykonywany jest projekt aranżacji wnętrz. W praktyce będzie to najważniejszy dokument dla wszystkich ekip. To właśnie ten projekt zawiera rozmieszczenie punktów elektrycznych, które są najistotniejsze, jeżeli ma powstać instalacja automatyki. Tylko kiedy mamy tę instalację zaprojektować? Przeważnie brakuje na to czasu, projekt aranżacji często powstaje w ostatniej chwili. Poza tym zdarza się, że pomysł zastosowania automatyki pojawia się w momencie rozpoczęcia prac przez ekipę elektryków.

Co zrobić w takiej sytuacji?

Najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego integratora. Przygotowanie instalacji pod kątem automatyki (inteligentnego domu) nie jest trudne i na pewno poradzi sobie z tym każdy elektryk. Ważne są odpowiednio przygotowane wytyczne i tu właśnie potrzebna jest pomoc integratora. Taka osoba doskonale wie, jak należy przygotować okablowanie, aby później uruchomić instalację.
Warto w tym miejscu wrócić do poprzedniego wpisu na blogu: Jaki wybrać system inteligentnego domu. Trzymając się standardu KNX, o którym wcześniej pisałem, możemy wykonać instalację, która na pewno będzie działać i jej uruchomienie nie sprawi problemu.

Zatem czy projekt automatyki jest niezbędny?
Na pewno warto taki projekt mieć, jeżeli dysponujemy czasem na jego wykonanie. Przede wszystkim daje to inwestorowi wiedzę o tym, jak będzie wyglądać instalacja i czego się spodziewać.
Jednak z drugiej strony nie uważam, że bez typowego projektu nie uda się wykonać działającej instalacji.

Jeżeli nie projekt, to co?
Mimo wszystko warto przygotować jakąś formę dokumentacji. Zamiast projektu stosuję "wytyczne do wykonania instalacji". Wszystkie niezbędne informacje są zebrane w formie tabeli zawierającej przede wszystkim:

• sterowane obwody oświetleniowe,
• sterowane napędy elektryczne (karnisze, rolety, markizy),
• punkty magistrali KNX - przyciski, czujniki ruchu, czujniki temperatury, interfejsy komunikacyjne np. do klimatyzacji,
• sterowane obwody gniazd.

Taka tabela ułatwia później sprawdzenie instalacji po wykonaniu i przygotowanie zestawienia urządzeń. Jednocześnie może być szybko przygotowana na podstawie projektu aranżacji wnętrz, a nawet ustaleń z inwestorem.

Podsumowując - projekt instalacji inteligentnego domu jest na pewno zalecany i na pewno im większy dom, tym bardziej będzie potrzebny. Natomiast doświadczony integrator na pewno jest w stanie przekazać wykonawcy instalacji elektrycznej wszystkie informacje niezbędne do ułożenia instalacji.

Planujesz instalację inteligentnego domu? Zaprasza: www.ElectroControl.pl

Jak wybrać system inteligentnego domu

Gdy zaczynałem oferować instalacje automatyki domowej uważałem, że należy dobrać odpowiedni system do oczekiwań każdego klienta. Miałem jednak to szczęście, że moi pierwsi klienci wybierali świadomie standard KNX. Z biegiem lat ten wybór okazał się najlepszy i teraz nie zastanawiam się nad wyborem systemu.

Co o tym zdecydowało? Kilka aspektów:

1. Urządzenia wielu producentów są ze sobą zgodne - to chyba największa zaleta. Ogromny wybór produktów, które możemy dowolnie ze sobą łączyć i wszystko będzie zawsze działać.
2. Topologia magistrali - czyli, mówiąc prościej, sposób w jaki układamy przewód sterujący. Mamy tu bardzo dużą dowolność. Dzięki temu samo okablowanie może wykonać elektryk układający konwencjonalne przewody i na pewno nie będzie problemu z działaniem. Warto też zauważyć, że specjalny zielony przewód, który służy jako magistrala, jest znacznie bardziej odporny na uszkodzenia niż skrętka komputerowa. Każdy, kto widział, jak się traktuje przewody na budowie na pewno wie, czemu jest to takie ważne.
3. Stabilność systemu. To taka cecha, która wydaje się oczywista, bo kupując coś zakładamy, że będzie to po prostu działać. Niestety nie zawsze jest tak dobrze. Z drugiej strony, żeby się o tym przekonać, trzeba wykonać kilka instalacji. 
4. Kompatybilność wsteczna - czyli stare urządzenia bez problemu działają z nowymi. Trzeba mieć świadomość, że instalacja automatyki to nie telewizor, który możemy wymienić po kilku latach. Zwykle te instalacje muszą działać przez kilkanaście lat lub dłużej. A co jeżeli chcemy coś wymienić lub rozbudować instalację? W przypadku innych systemów może być to ogromny problem. Albo urządzenia nie będą ze sobą współpracowały, albo producent już nie istnieje. Inaczej jest w przypadku KNX. Chcemy dołożyć nowy przycisk? Nic prostszego, wystarczy podłączyć i zaprogramować. Na pewno będzie działał w instalacji wykonanej nawet ponad 20 lat temu.

Zalet jest na pewno więcej, ale to właśnie te zdecydowały o wyborze właśnie systemu KNX. 

Temat automatyki domowej wydał Ci się interesujący i myślisz o zastosowaniu automatyki w swoim domu? Zapraszam do kontaktu: www.ElectroControl.pl

5 rzeczy, które zyskujemy dzięki automatyce domowej

Automatyka domowa, inaczej inteligentny dom. Czym przewyższa tradycyjne instalacje?

1. Instalacja jest konfigurowalna. W skrócie oznacza to, że na etapie układania instalacji, musimy wiedzieć gdzie będą punkty oświetleniowe, rolety, karnisze itp. oraz gdzie będą włączniki i ile mniej więcej będą realizowały funkcji. Najważniejsze jest to, że miejsce, z którego włączamy światło nie ma związku (przez sposób okablowania) z punktem oświetleniowym (np. lampą), który chcemy włączyć. Oznacza to, że nie musimy zmieniać okablowania, aby zmienić w przyszłości funkcje włączników. 

2. Funkcje centralne. Najkrócej mówiąc są to funkcje typu: "jeden przycisk gasi całe oświetlenie" lub "jednym przyciskiem zasłaniamy wszystkie okna". Na pierwszy rzut oka nie wygląda skomplikowanie, ale do ich realizacji potrzebny jest system automatyki.

3. Integracja różnych instalacji. W domu bez automatyki każda część instalacji działa oddzielnie. Można powiedzieć, że "sterowanie" polega na wciśnięciu przycisku, który ma wpływ tylko na jedną ściśle określoną (przez sposób okablowania) rzecz, np. włącza lampę, odsłania roletę itd. Integracja polega na połączeniu tych wszystkich lokalnych elementów sterowania. Np. naciskamy przycisk z zaprogramowaną sceną "wieczór". W tym momencie zasłaniają się zasłony, zapala się delikatne światło, które służy odpoczynkowi.

4. Funkcje logiczne. O tej funkcjonalności użytkownik nawet nie musi wiedzieć. Wystarczy, że wie co to jest, ale jej działanie powinno być niezauważalne. Przykładów może być tysiące, zwykle takie funkcje powstają z czasem użytkowania domu. Zauważamy, że zawsze jednej czynności towarzyszy inna. Np. gasimy światło na parterze i jednocześnie chcielibyśmy włączać je na korytarzu na piętrze. W innej sytuacji nierozbrajanie alarmu np. przez 30 godzin świadczy o dłuższym wyjeździe i można obniżyć temperaturę.

5. Sterowanie smartfonem. Z jednej strony można bez tego żyć - nawet w instalacji wyposażonej 

w automatykę nie jest to funkcja obowiązkowa. Jednak warto spojrzeć na korzyści. Leżymy już wieczorem w łóżku i nagle pojawia się niepokojąca nas myśl: "czy zgasiłem wszędzie światło" - jeden ruch ręką i już wszystko wiem, a nawet mogę zgasić, jeżeli zapomniałem zrobić to wcześniej. Smartfon staje się w takiej instalacji pilotem do zdalnego sterowania, ponieważ mamy go zawsze przy sobie, jest to bardzo wygodny sposób sterowania. Dodatkowo możemy ustawiać inne funkcje w instalacji, ale to już temat na oddzielny wpis.

Temat automatyki domowej wydał Ci się interesujący i myślisz o zastosowaniu automatyki w swoim domu? Zapraszam do kontaktu: www.ElectroControl.pl

Kim jest integrator systemów inteligentnych domów?

O systemie automatyki domowej słyszymy zwykle w kontekście instalacji elektrycznej. Pewnie dlatego, że wszystkie elementy automatyki są zasilane, więc w bezpośredni sposób wiążą się z elektryką. Jednak moim zdaniem błędem jest oczekiwanie od wykonawcy lub projektanta instalacji elektrycznej pełnej znajomości zagadnień automatyki domowej. Tu potrzebna jest inna osoba - integrator. 

Kim jest integrator?

Najbardziej odpowiednie wydaje mi się porównanie do architekta wnętrz (wiem, że formalnie takiej osoby w procesie budowlanym nie ma). Integrator znając parametry i możliwości różnych urządzeń tworzy z tego spójny system. Podobnie architekt wnętrz - z elementów dostępnych na rynku tworzy aranżację pomieszczeń. Różnica jest taka, że praca architekta zwykle kończy się na nadzorowaniu prac ekip wykonawczych, natomiast integrator musi jeszcze cały system uruchomić.

Co powinien wiedzieć integrator systemów automatyki?

Najprostsza odpowiedź: wszystko... Może prawie wszystko, ale na pewno trzeba orientować się wielu dziedzinach.

Tymi najbardziej oczywistymi będą:

• Elektryka - będąc integratorem, czy tego chcemy, czy nie, będziemy mieli kontakt z instalacjami elektrycznymi.  Nie uważam, że specjalista od inteligentnych domów ma zastępować elektryka, jednak nie raz trzeba wziąć do ręki śrubokręt i coś podłączyć lub zdiagnozować awarię, której przyczyna leży po stronie instalacji elektrycznej.
• Automatyka - ta dziedzina wiedzy wydaje się podstawową. Dobrze widzieć, jakie są sposoby regulacji temperatury, jakie są protokoły komunikacyjne itp.
• Systemy inteligentnych domów - osobiście uważam, że trzeba mieć ogólną wiedzę na temat każdego z ważnych systemów. Ale wskazana jest specjalizacja. Sam stosuję standard KNX i o tym systemie staram się wiedzieć jak najwięcej.
• Instalacje ogrzewania i wentylacji - nie da się zbudować systemu automatyki domowej nie wiedząc, jak działa instalacja ogrzewania. Musimy wiedzieć, jak sterować temperaturą w pomieszczeniach, jak wpływać na źródła ciepła.
• Programowanie - poza konfiguracją danego systemu automatyki dobrze mieć pojęcie o pisaniu prostych programów i skryptów - na pewno się przyda.
• Instalacje audio-video - warto, żeby zajęła się tym osoba posiadająca odpowiednią wiedzę, jednak czasami potrzebna jest integracja z systemem inteligentnego domu i wtedy dobrze wiedzieć o co w tym chodzi.

Do tego wszystkiego dodałbym jeszcze minimum poczucia estetyki i aktualnych trendów w architekturze wnętrz. Niby nie jest to niezbędne, ale dobrze wiedzieć, co będzie pasować do danego wnętrza, jak zmontować urządzenia, żeby nie wprowadzały bałaganu.

Na czym polega praca integratora?

Elektryk - wiadomo, układa przewody i montuje rozdzielnicę, hydraulik zajmie się rurami i ogrzewaniem. Po co więc integrator?

Po pierwsze trzeba przygotować projekt, zebrać informacje o wszystkich instalacjach i dołożyć fragment odpowiedzialny za sterowanie.

Po drugie na etapie wykonywania instalacji zdarzają się zmiany, rozbudowy instalacji i to też musi być dopasowane do planowanej automatyki.

I po trzecie - ktoś musi ten system uruchomić. Jest to mniej lub bardziej skomplikowane, zależnie od systemu i planowanych funkcji.

Cały proces budowy takiego systemu jest dość czasochłonny i wymagający dużego zaangażowania. Oczywiście mówimy tu o prawdziwym systemie, a nie tylko prostym sterowaniu oświetleniem lub roletami.

Na co zwrócić uwagę szukając wykonawcy automatyki

Szukajmy firm i osób specjalizujących się w systemach automatyki. Integrator jest w stanie doradzić, jakie rozwiązania będą najkorzystniejsze, a także przygotuje wytyczne dla elektryków i innych instalatorów.

Oczywiście trudno określić, czy dana firma specjalizuje się w ten dziedzinie. Ale zawsze można zapytać o stosowane oprogramowanie, zdobyte certyfikaty. Nie jest to może wyznacznik, ale pokazuje zaangażowanie danej osoby.

Nowy Rok - czas na nowe postanowienia

Początek roku do dobry moment, aby wrócić do publikowania na blogu. W wersji roboczej czeka kilka wpisów, które miały ukazać się już dawno. Niestety brak czasu zweryfikował te plany. Oczywiście brak czasu to dobry znak, bo wynika z dużej ilości pracy. Duża ilość pracy, to nowe doświadczenia, które mogą zostać tu opisane. I na tych właśnie doświadczeniach postaram się skoncentrować w tym roku. Takie małe postanowienie :)

Co zrobić, jak instalacja KNX nie działa...

Zawsze mówię, że standard KNX jest najlepszy, zawsze działa i w ogóle jest super. Niestety nie zawsze jest tak różowo. Bywa, że coś przestaje działać. Co wtedy robić? Najlepiej skontaktować się z integratorem, który uruchamiał instalację. Czasami w tym momencie zaczynają się tzw. schody. Bardzo często trafiam na instalację, gdzie inwestor nie może liczyć na pomoc integratora, który wykonywał instalację. Przyczyny są różne, czasami likwidacja firmy wykonawczej, innym razem trudności w porozumieniu inwestora z wykonawcą. Efekt niestety zawsze ten sam - problem z instalacją i zła opinia o automatyce domowej.

Co zrobić, gdy nasza instalacja wymaga serwisu, a z wykonawcą nie ma kontaktu?

Wiele zależy tego, co zostawił po sobie wykonawca. Najważniejsza sprawa to plik konfiguracyjny z ostatnią wersją programu. W takiej sytuacji wszystko jest dużo prostsze, bo wiemy, co jest zainstalowane i jak skonfigurowane są wszystkie urządzenia. Wymiana uszkodzonego urządzenia nie będzie wielkim problemem.

Trudniej jest, gdy integrator zostawił plik z konfiguracją, ale zawiera on błędy i instalacja nie działa poprawnie. Znalezienie błędów jest zajęciem czasochłonnym, ale oczywiście da się to zrobić.

I najtrudniejszy przypadek - nie ma pliku konfiguracyjnego. Co wtedy? Trzeba włożyć dużo pracy w odtworzenie całej konfiguracji lub zaprogramować instalację od początku.

Podobny problem pojawia się w momencie, kiedy instalacja nie została skończona przez wykonawcę (lub nawet przerwana na etapie budowy). Tu zakres wymaganych prac jest zależny od momentu przerwania realizacji i pozostawionej dokumentacji.

Kto może nam pomóc?

Teoretycznie może pomóc nam każdy integrator. Niestety zwykle nie jest to takie proste, nie każdy ma ochotę podejmować się zmian w instalacji wykonanej przez kogoś innego. Tu pozwolę sobie na odrobinę autoreklamy, zapraszam na: www.electrocontrol.pl. Faktycznie dość często trafiam na instalacje, które w jakiś sposób trzeba dokończyć, poprawić lub zinwentaryzować.